Có nên chữa tủy răng sữa? Quy trình các bước, những điều cần biết

Chữa tủy răng sữa là thủ thuật nha khoa nhằm loại bỏ phần tủy răng bị viêm nhiễm hoặc hoại tử ở răng sữa của trẻ, giúp giảm đau và bảo tồn răng cho đến khi răng vĩnh viễn mọc thay thế. Việc điều trị tủy răng sữa đúng thời điểm rất quan trọng, bởi răng sữa giữ vai trò giữ chỗ và định hướng cho răng vĩnh viễn sau này. Nếu bé nhà bạn đang gặp vấn đề về viêm tủy răng sữa, hãy liên hệ ngay True Dental để được tư vấn, chữa trị kịp thời và tránh các biến chứng về sau.

Những điều cần biết về viêm tủy răng sữa

Răng sữa ở trẻ em có cấu trúc men và ngà mỏng hơn so với răng vĩnh viễn, khiến chúng dễ bị tổn thương bởi vi khuẩn và các tác nhân bên ngoài. Thói quen ăn nhiều đồ ngọt và vệ sinh răng miệng chưa đúng cách cũng góp phần làm tăng nguy cơ sâu răng, dẫn đến viêm tủy. Ngoài ra, răng sữa có buồng tủy rộng và sừng tủy cao, khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và gây viêm nhiễm.​

Nguyên nhân gây viêm tủy răng ở trẻ

Viêm tủy răng sữa thường xuất phát từ các nguyên nhân chính sau:​

• Sâu răng: Là nguyên nhân phổ biến nhất, khi vi khuẩn từ lỗ sâu tiến vào tủy răng, gây viêm nhiễm.​
• Chấn thương: Những va đập mạnh có thể làm gãy hoặc nứt răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tủy.​
• Mòn răng: Do chải răng không đúng cách hoặc thói quen nghiến răng, làm lộ ngà và tủy răng.

Dấu hiệu viêm tủy răng sữa

Phụ huynh có thể nhận biết viêm tủy răng sữa ở trẻ qua các dấu hiệu sau:

• Đau răng dữ dội hoặc âm ỉ kéo dài: Trẻ có thể kêu đau răng liên tục, đặc biệt là vào ban đêm khi nằm ngủ, cơn đau có thể lan lên đầu hoặc vùng thái dương​. Cơn đau răng do viêm tủy thường tự phát, không cần tác động kích thích vẫn đau, và kéo dài làm trẻ quấy khóc, mất ngủ.
• Răng nhạy cảm với thức ăn nóng, lạnh hoặc ngọt: Ở giai đoạn đầu, viêm tủy có thể gây đau khi trẻ ăn đồ quá nóng, lạnh hoặc nhiều đường. Trẻ có biểu hiện ê buốt răng, khó chịu khi ăn uống​
• Răng đổi màu và hơi thở có mùi: Răng sữa bị viêm tủy lâu ngày có thể chuyển sang màu xám đục hoặc nâu sậm (dấu hiệu tủy răng đã chết một phần)​. 
• Sưng nướu, có mụn mủ ở lợi: Nếu viêm tủy tiến triển nặng, vùng nướu xung quanh chân răng có thể bị sưng tấy, đỏ. Đôi khi sẽ thấy một mụn mủ (như mụn nhọt nhỏ màu trắng đục) trên lợi gần răng đau – đây là đường rò mủ (áp xe) do nhiễm trùng tủy gây ra​

Biến chứng khi răng sữa bị viêm tủy

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tủy răng sữa có thể dẫn đến:​

• Đau đớn kéo dài, ảnh hưởng sức khỏe: Cơn đau răng dữ dội khiến trẻ khó ăn uống, ngủ không yên giấc, lâu ngày dẫn đến suy dinh dưỡng và chậm phát triển thể chất.
• Nhiễm trùng lan rộng: Tủy răng bị viêm có thể lây lan sang các răng bên cạnh, gây sâu và viêm tủy nhiều răng cùng lúc​. Nhiễm trùng cũng có thể lan xuống vùng xương quanh chóp răng, gây viêm xương hàm.
• Răng bị áp xe, tổn thương mô mềm: Ổ mủ áp xe hình thành ở lợi có thể phá hủy xương quanh răng sữa đó, gây đau nhức và hôi miệng​. Nếu nhiễm trùng nặng, trẻ có thể bị sốt cao, sưng mặt, nguy hiểm hơn là nhiễm trùng huyết.
• Rụng răng sữa sớm, ảnh hưởng răng vĩnh viễn: Viêm tủy không chữa trị sẽ dẫn đến răng sữa chết tủy, lung lay và rụng sớm​. Việc mất răng sữa quá sớm tạo khoảng trống lớn trên cung hàm, khiến các răng sữa bên cạnh đổ xiên vào khoảng trống này. Hậu quả là răng vĩnh viễn sau này có thể mọc lệch lạc, chen chúc hoặc thưa do thiếu chỗ mọc​. 
• Ảnh hưởng sự phát triển xương hàm: Răng sữa có vai trò kích thích sự phát triển của xương hàm. Nếu nhiều răng sữa bị viêm tủy phải nhổ bỏ sớm, vùng xương hàm chỗ đó có thể kém phát triển, trở nên mỏng và yếu hơn bình thường. Điều này có thể tác động xấu đến cấu trúc khuôn mặt và hàm răng của trẻ sau này.

Có nên chữa tủy răng sữa không

Nhiều phụ huynh băn khoăn “Có nên điều trị tủy răng sữa cho con hay không, hay nhổ răng sữa đi cho đỡ đau?”. Câu trả lời từ các chuyên gia là NÊN chữa tủy răng sữa để bảo tồn răng cho trẻ trong đa số trường hợp. Răng sữa không chỉ để ăn nhai, mà còn giữ khoảng cho răng vĩnh viễn và giúp phát âm chuẩn. Nếu mất sớm, răng vĩnh viễn dễ mọc lệch, phải niềng chỉnh nha sau này

Việc điều trị tủy răng sữa là cần thiết để bảo tồn răng, duy trì chức năng ăn nhai và giữ khoảng trống cho răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí. Nhổ răng sữa quá sớm có thể gây mất khoảng, làm răng bên cạnh nghiêng đổ và ảnh hưởng đến sự mọc của răng vĩnh viễn. Do đó, điều trị tủy giúp giữ răng sữa đến khi thay răng tự nhiên, hỗ trợ phát âm và thẩm mỹ cho trẻ. ​

Tất nhiên, cũng có những trường hợp răng sữa viêm tủy không thể bảo tồn được hoặc việc chữa tuỷ răng sữa sẽ không còn cần thiết. Ví dụ, nếu răng sữa bị viêm tủy nặng mà răng vĩnh viễn sắp mọc trong vòng 6 tháng, bác sĩ có thể chỉ định nhổ răng sữa để tránh tốn chi phí điều trị không cần thiết​

Các phương pháp điều trị tủy ở răng sữa

Tùy vào mức độ viêm tủy và tình trạng răng cụ thể của bé, nha sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị tủy răng sữa phù hợp. Mục tiêu là loại bỏ phần tủy bệnh lý, giữ lại phần tủy khỏe (nếu còn) và bảo tồn tối đa cấu trúc răng. Có ba phương pháp chính thường được áp dụng:

Che tủy gián tiếp

Chữa tủy gián tiếp là phương pháp điều trị bảo tồn tủy, được chỉ định khi răng sữa bị sâu gần sát buồng tủy nhưng tủy chưa bị lộ và chưa viêm. Thay vì khoan bỏ hết ngà sâu có nguy cơ làm lộ tủy, bác sĩ sẽ giữ lại một lớp ngà sâu ở đáy sát buồng tủy, sau đó đặt thuốc lên trên để diệt khuẩn và kích thích ngà răng tự sửa chữa.

Phương pháp chữa tủy gián tiếp giúp bảo tồn toàn bộ tủy răng, tránh phải lấy tủy, phù hợp cho những trường hợp sâu răng tiến triển chưa quá nặng.

Che tủy trực tiếp

Che tủy trực tiếp được áp dụng khi tủy răng sữa vừa mới bị lộ một phần nhỏ (dưới ~2mm) do sâu răng hoặc chấn thương, nhưng phần tủy còn lại vẫn khỏe mạnh, chưa bị nhiễm trùng​. Thay vì lấy tủy, bác sĩ sẽ cố gắng giữ lại tủy sống bằng cách đặt vật liệu sinh học trực tiếp lên chỗ tủy lộ để bảo vệ và giúp tủy tự phục hồi. 

Sau khi che tủy trực tiếp, răng sẽ được theo dõi các triệu chứng: Nếu tủy ổn định, răng hết đau thì phương pháp đã thành công và tủy răng được giữ sống hoàn toàn. Che tủy trực tiếp giúp tránh lấy tủy và duy trì răng sống, nhưng chỉ áp dụng khi tủy lộ rất ít, không có dấu hiệu viêm nhiễm lan rộng.

Lấy tủy răng sữa

Lấy tủy răng sữa (điều trị nội nha răng sữa) là phương pháp loại bỏ phần tủy răng bị bệnh. Phương pháp này được chỉ định khi tủy răng sữa đã bị viêm nhiễm không thể hồi phục hoặc đã chết (hoại tử), biểu hiện bằng các triệu chứng như đau tự phát dữ dội, đau về đêm, sưng lợi, răng lung lay, có mủ​. Tùy mức độ tổn thương của tủy, việc lấy tủy răng sữa có thể là lấy tủy một phần hoặc lấy tủy toàn phần.

Sau khi lấy tủy (dù một phần hay toàn phần), răng sữa thường sẽ được phục hồi lại bằng miếng trám hoặc chụp mão thép để đảm bảo răng đủ bền chắc cho bé ăn nhai. Phương pháp lấy tủy răng sữa đòi hỏi kỹ thuật cao và sự hợp tác của trẻ, nhưng là cách điều trị triệt để giúp chấm dứt cơn đau và ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.

Các trường hợp phải lấy tủy răng sữa

Không phải mọi ca viêm tủy răng sữa đều cần lấy tủy. Trong một số trường hợp nhẹ, bác sĩ có thể chỉ cần trám răng hoặc che tủy để bảo tồn tủy sống. Tuy nhiên, dưới đây là những trường hợp viêm tủy bắt buộc phải lấy tủy răng sữa để tránh biến chứng nguy hiểm:

• Viêm tủy cấp gây đau dữ dội kéo dài: Trẻ bị sâu răng vào tủy gây đau nhức liên tục, đau tăng về đêm, đau lan lên đầu, dùng thuốc giảm đau không đỡ. Đây thường là dấu hiệu tủy đã viêm không hồi phục, cần can thiệp lấy tủy ngay để chấm dứt cơn đau​
• Tủy răng đã hoại tử, có ổ mủ: Khi tủy viêm nặng chuyển sang hoại tử, trẻ có thể hết đau nhức dữ dội nhưng răng sẽ đổi màu, lung lay, lợi sưng đỏ và xuất hiện mụn mủ (áp xe) ở vùng chân răng​.
• Chấn thương làm lộ tủy răng: Răng sữa bị gãy, mẻ lớn do tai nạn, té ngã khiến buồng tủy bị mở ra. Nếu phần tủy lộ không thể che lại an toàn hoặc răng gãy quá lớn, bác sĩ sẽ chỉ định lấy tủy để điều trị triệt để và bảo tồn răng gãy​

Trong những trường hợp trên, việc lấy tủy răng sữa là cần thiết để loại bỏ nguồn nhiễm trùng và tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Sau khi lấy tủy, răng sữa sẽ trở thành “răng chết” nhưng vẫn nên được giữ lại trên cung hàm cho đến khi răng vĩnh viễn mọc lên, nhằm đảm bảo chức năng ăn nhai và giữ khoảng trống cho răng mới​

Quy trình điều trị tủy răng sữa

Tại Nha khoa True Dental, quy trình chữa tủy răng sữa cho bé được thực hiện một cách khoa học, an toàn và vô trùng tuyệt đối theo các bước tiêu chuẩn. Nhìn chung, điều trị tủy răng sữa sẽ bao gồm những bước chính sau:

Thăm khám và chụp X-quang

Bác sĩ khám tổng quát răng miệng của bé, kiểm tra răng đau và vùng xung quanh. Để đánh giá chính xác mức độ viêm tủy và hình dạng chân răng, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang răng cho bé​. 

Phim X-quang giúp xác định độ sâu của sâu răng, tình trạng nhiễm trùng quanh chóp và chiều dài các ống tủy, từ đó bác sĩ lập kế hoạch điều trị phù hợp.

Gây tê và cách ly răng

Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ gây tê cục bộ cho răng cần chữa tủy để bé không cảm thấy đau trong suốt quá trình. Đối với trẻ nhỏ, bác sĩ tại True Dental áp dụng kỹ thuật gây tê nhẹ nhàng, tâm lý để bé hợp tác tốt, hoàn toàn không lo sợ hay đau đớn. Sau khi tê có tác dụng, bác sĩ sẽ đặt đê cao su quanh răng cần điều trị để giữ cho răng luôn khô sạch và ngăn nước bọt hoặc vi khuẩn tràn vào trong khi chữa tủy.

Mở tủy (tiếp cận buồng tủy)

Bác sĩ sử dụng mũi khoan nha khoa nhỏ để mở một đường trên mặt nhai của răng nhằm lộ ra buồng tủy bên trong. Lỗ mở đủ rộng để có thể đưa dụng cụ vào lấy tủy dễ dàng​. Bước này gọi là tạo đường mở tủy, giúp tiếp cận toàn bộ phần tủy trong thân răng và các ống tủy chân răng.

Lấy tủy và làm sạch ống tủy

Sau khi mở buồng tủy, bác sĩ tiến hành loại bỏ phần tủy răng bị viêm nhiễm. Đối với răng sữa, thường sử dụng các dụng cụ cầm tay nhỏ (như trâm tay hoặc trâm máy) phù hợp với kích thước ống tủy của trẻ.

Bác sĩ sẽ nhẹ nhàng lấy hết tủy trong buồng tủy và các ống tủy hoặc chỉ lấy tủy buồng. Kế đến, hệ thống ống tủy được làm sạch và tạo hình: bác sĩ dùng trâm để mở rộng nhẹ các ống tủy, kết hợp với bơm rửa ống tủy bằng dung dịch sát khuẩn. Quá trình làm sạch lặp lại nhiều lần cho đến khi ống tủy sạch và khô.

Trám bít ống tủy

Sau khi làm sạch, các ống tủy răng sữa sẽ được trám bít kín bằng vật liệu trám chuyên dụng. Bác sĩ sẽ trộn vật liệu thành dạng sệt rồi dùng dụng cụ nhỏ bơm đầy vào từng ống tủy, đảm bảo không còn khoảng trống bên trong. Việc trám bít kín giúp ngăn vi khuẩn xâm nhập lại và giữ cho chân răng sữa ổn định cho đến ngày rụng.

Phục hồi lại thân răng

Hoàn tất quá trình điều trị tủy, bác sĩ sẽ trám phục hồi phần thân răng bên trên để tái tạo hình dạng và chức năng cho răng. Tùy mức độ mất mô răng, có thể trám bằng vật liệu GIC hoặc composite, hoặc nếu răng vỡ quá nhiều thì khuyến cáo chụp mão thép không gỉ để bảo vệ răng sữa tốt hơn​.

Chữa tủy răng sữa có ảnh hưởng đến răng vĩnh viễn không

Thực tế, điều trị tủy răng sữa đúng kỹ thuật hoàn toàn không ảnh hưởng xấu đến răng vĩnh viễn. Ngược lại, việc chữa tủy còn giúp bảo vệ mầm răng vĩnh viễn và tạo tiền đề cho răng vĩnh viễn mọc lên thuận lợi.

Khi một chiếc răng sữa được chữa tủy, nghĩa là ổ nhiễm trùng tại răng đó đã được làm sạch, loại bỏ nguy cơ vi khuẩn lan xuống mầm răng vĩnh viễn bên dưới. Điều này giúp răng vĩnh viễn không bị ảnh hưởng bởi viêm nhiễm, tránh được các vấn đề như nhiễm trùng mầm răng hay làm răng vĩnh viễn mọc lên bị khiếm khuyết men.

Ngoài ra, răng sữa chữa tủy vẫn tiếp tục tồn tại trên cung hàm cho đến khi rụng tự nhiên, do đó giữ nguyên được khoảng trống cần thiết cho răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí. Nhờ vậy, chữa tủy răng sữa gián tiếp hỗ trợ răng vĩnh viễn mọc thẳng đều, không bị lệch lạc do mất răng sữa sớm.

XEM THÊM:

• Cách điều trị viêm tủy răng ở trẻ em và cách phòng ngừa
• Cách giảm đau răng sau khi lấy tuỷ hiệu quả
• Điều trị tủy răng: Giá bao nhiêu, quy trình thế nào

​Việc chữa tủy răng sữa đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng và sự phát triển toàn diện của trẻ. Phụ huynh nên nhận thức rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị viêm tủy răng sữa để kịp thời đưa trẻ đến các cơ sở nha khoa uy tín để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời các vấn đề về răng miệng.