Dây cung niềng răng có tác dụng gì? Có bao nhiêu loại?

Tương tự như mắc cài, dây cung cũng đóng vai trò thiết yếu trong phương pháp chỉnh nha mắc cài truyền thống. Vậy cụ thể dây cung niềng răng là gì? Nó có chức năng gì và quá trình sử dụng diễn ra ra sao? Xem ngay bài viết dưới đây để được bác sĩ True Dental giải đáp.

Dây cung niềng răng là gì?

Dây cung niềng răng (archwire) là một khí cụ chỉnh nha có dạng sợi dài và mảnh, được thiết kế để lắp vào hệ thống mắc cài gắn trên răng. Vai trò chính của dây cung là tạo ra lực kéo ổn định, giúp các răng dịch chuyển từ vị trí sai lệch về đúng trục trên cung hàm theo kế hoạch điều trị của bác sĩ.

Sau khi mắc cài được cố định chắc chắn lên bề mặt răng, dây cung sẽ được đưa vào rãnh của từng mắc cài. Với loại mắc cài truyền thống, dây cung sẽ được giữ cố định bằng dây thun chuyên dụng. Còn đối với niềng răng mắc cài tự buộc, dây cung có thể trượt tự do trong rãnh mắc cài nhờ vào thiết kế nắp đóng mở tích hợp sẵn, giúp giữ dây mà không cần dùng thêm dây thun.

Chính lực kéo từ dây cung, tùy thuộc vào độ đàn hồi và chất liệu, sẽ tác động liên tục lên răng để đưa chúng dần dần về đúng vị trí trên cung hàm. Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định hiệu quả và thời gian điều trị của quá trình chỉnh nha.

Kích thước dây cung niềng răng

Trong quá trình chỉnh nha, kích thước dây cung niềng răng được lựa chọn dựa trên từng giai đoạn điều trị và tình trạng răng miệng của bệnh nhân. Sự thay đổi kích thước dây cung giúp kiểm soát lực tác động lên răng, đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình di chuyển răng về vị trí mong muốn.​

Ở giai đoạn đầu (san đều răng), bác sĩ thường sử dụng dây cung có đường kính nhỏ như 0.014 hoặc 0.016 inch. Loại dây này có độ đàn hồi tốt, tạo lực nhẹ, giúp răng di chuyển từ từ về vị trí mong muốn mà không gây nhiều đau nhức.

Khi đã đạt được sự sắp xếp tương đối, chuyển sang giai đoạn đóng khoảng, bác sĩ sẽ dùng dây cung kích thước lớn hơn như 0.016 x 0.025 hoặc 0.019 x 0.025 inch. Những dây này có độ cứng cao, cho phép kéo các răng sát lại với nhau, thu hẹp khoảng trống giữa các răng hiệu quả hơn.

Cuối cùng, ở giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì, dây cung vẫn giữ kích thước lớn (0.019 x 0.025 inch) để đảm bảo định vị răng ổn định và tinh chỉnh khớp cắn chính xác trước khi kết thúc quá trình chỉnh nha.

Vai trò của dây cung niềng răng

Dây cung niềng răng là một khí cụ chỉnh nha quan trọng, đóng vai trò then chốt trong việc tạo lực kéo để di chuyển răng về vị trí mong muốn trên cung hàm. Tùy theo từng giai đoạn điều trị, dây cung sẽ có các vai trò riêng, cụ thể là:

Giai đoạn san đều răng

Trong giai đoạn đầu tiên của quá trình niềng răng, mục tiêu là sắp xếp các răng về đúng vị trí trên cung hàm. Dây cung được sử dụng thường có độ đàn hồi cao và độ cứng thấp để tạo lực nhẹ nhàng, giúp răng di chuyển một cách từ từ. Điều này giúp tạo nền tảng cho các bước chỉnh nha tiếp theo.​

Giai đoạn đóng khoảng

Sau khi răng đã được sắp xếp đều, dây cung có độ cứng cao hơn được sử dụng để điều chỉnh khoảng cách giữa các răng, đóng các khoảng trống và cải thiện khớp cắn. Giai đoạn này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lại cung hàm và đảm bảo sự cân đối giữa hai hàm răng.​

Giai đoạn chỉnh khớp cắn

Ở giai đoạn cuối, mục tiêu là tinh chỉnh khớp cắn và duy trì kết quả điều trị. Dây cung được sử dụng cần có độ cứng phù hợp để giữ răng ở vị trí mới và đảm bảo khớp cắn ổn định. ​

Dây cung niềng răng có mấy loại?

Dây cung niềng răng được phân loại dựa trên vật liệu chế tạo và hình dạng tiết diện. Mỗi loại dây cung có đặc tính cơ học riêng biệt, phù hợp với từng giai đoạn điều trị khác nhau nhằm tối ưu hiệu quả dịch chuyển răng.

Dưới đây là các loại dây cung phổ biến hiện nay:​

Dây cung được chế tạo từ hợp kim kim loại

Được chế tạo từ các kim loại quý như vàng, bạch kim, palladium, đồng và niken, loại dây cung này có độ đàn hồi cao và khả năng chống ăn mòn tốt. Tuy nhiên, do chi phí cao nên ít được sử dụng rộng rãi trong thực tế.​

Dây cung Stainless Steel (làm từ thép không gỉ)

Đây là loại dây cung được sử dụng rộng rãi nhất trong niềng răng hiện nay. Dây thép không gỉ có đặc điểm là độ cứng cao, ổn định lực kéo và chống ăn mòn tốt trong môi trường miệng. Ngoài ra, loại dây này ít biến dạng khi chịu lực, giúp bác sĩ kiểm soát lực chỉnh nha chính xác, đặc biệt hữu ích trong giai đoạn giữa và cuối của quá trình niềng răng.

Dây cung Cobalt – Chromium

Loại dây cung này có thành phần chính là cobalt, chromium, sắt và niken. Dây cung Cobalt – Chromium có lực kéo mạnh nhưng độ cứng thấp, thường được sử dụng trong các trường hợp chỉnh nha đơn giản và ít được áp dụng trong các ca phức tạp.​

Dây cung Niken – Titan (Niti)

Dây cung NiTi nổi bật với khả năng đàn hồi cao và ghi nhớ hình dạng ban đầu. Nhờ đặc tính này, dây cung NiTi rất phù hợp cho giai đoạn đầu của chỉnh nha khi cần lực nhẹ nhưng ổn định để làm đều răng. Chúng có thể co giãn và hoạt động hiệu quả trong môi trường miệng mà không bị biến dạng.

Dây cung Titan – Beta (TMA)

Dây cung TMA được làm từ hợp kim titan, molypden, zirconium và thiếc. Dây TMA có thể dễ dàng điều chỉnh lực kéo mà không làm mất đi sự linh hoạt cần thiết, rất hữu ích trong giai đoạn điều chỉnh khớp cắn.

Dây cung niềng sứ

Dây cung phủ sứ hay dây cung màu thẩm mỹ thường được sử dụng kết hợp với mắc cài sứ để đảm bảo tính thẩm mỹ trong suốt quá trình điều trị. Mặc dù không có độ bền cao như dây kim loại, nhưng loại dây này phù hợp với những bệnh nhân ưu tiên tính thẩm mỹ cao khi niềng răng.

Các vấn đền thường gặp khi đeo dây cung

Trong quá trình niềng răng, dây cung là bộ phận chịu lực chính giúp dịch chuyển răng. Do đó, việc gặp một số sự cố liên quan đến dây cung là điều không hiếm gặp. Hiểu rõ các vấn đề thường xảy ra và cách xử lý kịp thời sẽ giúp duy trì hiệu quả điều trị và tránh biến chứng không mong muốn.

Dây cung bị lỏng, tụt

Một trong những tình trạng phổ biến là dây cung bị lệch khỏi rãnh mắc cài hoặc tuột ra ngoài do răng di chuyển, va chạm khi ăn nhai hoặc do lực kéo không đều. Khi dây cung bị lỏng, có thể gây cảm giác cộm, khó chịu, thậm chí là trầy xước niêm mạc miệng.

Nếu bạn phát hiện dây cung bị tụt hoặc lệch khỏi vị trí, tuyệt đối không tự ý gắn lại tại nhà. Việc xử lý không đúng cách có thể làm ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị hoặc gây tổn thương mô mềm. Giải pháp an toàn nhất là liên hệ nha sĩ để được điều chỉnh và cố định lại đúng kỹ thuật.

Đứt dây cung niềng răng

Dây cung có thể bị đứt do nhiều nguyên nhân như: ăn thực phẩm quá cứng, va đập mạnh vào vùng hàm, hoặc dây cung đã mỏi sau thời gian dài sử dụng. Khi dây cung bị gãy, đầu dây sắc nhọn có thể gây tổn thương mô mềm bên trong miệng, làm chảy máu hoặc loét vùng má.

Khi gặp sự cố này, bạn nên ngừng nhai ở bên hàm có vấn đề, tránh tiếp xúc thêm để không làm trầm trọng tình trạng. Có thể dùng sáp chỉnh nha để che đầu dây tạm thời và đến nha khoa trong thời gian sớm nhất để được thay dây cung mới và kiểm tra toàn bộ hệ thống mắc cài.

Đeo dây cung niềng răng có đau không?

Một trong những thắc mắc phổ biến của nhiều người trước khi niềng răng là: đeo dây cung có gây đau hay khó chịu không? Câu trả lời là có thể có cảm giác đau nhẹ, đặc biệt trong những ngày đầu sau khi gắn dây cung hoặc mỗi lần bác sĩ điều chỉnh lại lực siết răng.

Dây cung là khí cụ tạo lực để dịch chuyển răng từng chút một về vị trí đúng trên cung hàm. Khi lực kéo bắt đầu tác động, mô nha chu quanh chân răng sẽ phản ứng lại, gây ra cảm giác ê buốt hoặc đau âm ỉ, nhất là khi ăn nhai. Tuy nhiên, đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường và cho thấy quá trình chỉnh nha đang phát huy hiệu quả.

Mức độ đau sẽ khác nhau tùy từng cơ địa và ngưỡng chịu đau của mỗi người. Thông thường, cảm giác khó chịu này chỉ kéo dài từ 2 – 5 ngày sau khi siết dây cung hoặc thay dây mới. Sau giai đoạn đó, cảm giác đau sẽ giảm dần khi răng và mô mềm đã thích nghi với lực kéo.

Nếu cảm giác đau kéo dài quá mức, không giảm sau vài ngày, hoặc xuất hiện các biểu hiện bất thường như sưng nướu, chảy máu, bạn nên đến nha khoa để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

XEM THÊM:

• 7 bước trong quy trình niềng răng mắc cài kim loại chuẩn Y khoa
• Top 5 nha khoa niềng răng tphcm uy tín nhất
• 8 lợi ích của niềng răng và một số hiểu lầm thường gặp

Như vậy, dây cung niềng răng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lực giúp răng dịch chuyển hiệu quả trong suốt quá trình chỉnh nha. Việc lựa chọn đúng loại dây cung phù hợp với từng giai đoạn sẽ góp phần rút ngắn thời gian điều trị và tăng độ chính xác. Nếu có nhu cầu niềng răng, bạn hãy liên hệ với True Dental để được bác sĩ thăm khám và tư vấn phác đồ điều trị miễn phí ngay hôm nay!