Viêm tủy răng: Dấu hiệu, nguyên nhân, cách phòng ngừa

Răng bị viêm tủy là một vấn đề răng miệng nghiêm trọng, gây đau đớn và nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tình trạng này thường xuất phát từ sâu răng, chấn thương hoặc bệnh nha chu. Bài viết này, True Dental sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả bị viêm tủy răng.

Viêm tủy răng là gì?

Tủy răng là phần mô mềm nằm sâu bên trong thân và chân răng, được bao bọc bởi lớp ngà răng. Cấu trúc này gồm nhiều mạch máu, dây thần kinh và mô liên kết, đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng răng và cảm nhận các kích thích như nóng, lạnh hay đau nhức. Tủy răng được kết nối với hệ tuần hoàn cơ thể thông qua các lỗ nhỏ ở đỉnh cuống răng – cũng chính là “cửa ngõ” để các tác nhân gây hại xâm nhập và gây viêm.

Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến viêm tủy răng là do vi khuẩn. Khi răng bị sâu, vi khuẩn sẽ tấn công qua lỗ sâu, lan dần vào lớp ngà và cuối cùng là tới tủy. Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể gây viêm tủy, chẳng hạn như:

• Tác nhân hóa học: tiếp xúc lâu dài với chì, thủy ngân hoặc một số chất độc hại khác.
• Tác nhân vật lý: sang chấn răng do va đập, thay đổi áp suất đột ngột (ví dụ như đi máy bay hoặc lặn biển), hoặc mài răng quá mức.
• Một số trường hợp viêm tủy không xác định được nguyên nhân rõ ràng.

Viêm tủy răng là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm bảo vệ mô tủy trước sự tấn công của các tác nhân gây hại. Bệnh có thể tiến triển qua nhiều giai đoạn với biểu hiện và mức độ tổn thương khác nhau:

• Viêm tủy có hồi phục: tủy chỉ bị kích thích nhẹ, nếu xử lý sớm có thể phục hồi hoàn toàn.
• Viêm tủy cấp: người bệnh cảm thấy đau nhói, cơn đau có thể tự phát hoặc xuất hiện khi ăn, uống nóng/lạnh.
• Viêm tủy mạn: đau âm ỉ kéo dài, tủy có thể hoại tử nếu không điều trị đúng cách.

Khi tủy đã bị viêm, việc điều trị kịp thời là rất cần thiết. Giai đoạn đầu có thể cần dùng thuốc giảm đau để kiểm soát triệu chứng. Tuy nhiên, về lâu dài, bác sĩ thường sẽ thực hiện lấy tủy – tức là loại bỏ hoàn toàn mô tủy bị viêm, làm sạch và hàn kín ống tủy để ngăn vi khuẩn tái xâm nhập.

ĐỌC THÊM: RĂNG CHẾT TUỶ CÓ NIỀNG ĐƯỢC KHÔNG? LỜI KHUYÊN TỪ BÁC SĨ TRUE DENTAL

Dấu hiệu viêm tủy răng

Các dấu hiệu viêm tủy răng có hồi phục thường khá nhẹ và dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách, tủy răng vẫn có khả năng phục hồi hoàn toàn, không cần điều trị chuyên sâu. Một số triệu chứng điển hình bao gồm:

• Không thấy đau khi bác sĩ gõ nhẹ vào răng.
• Không nhạy cảm với đồ nóng hoặc thay đổi nhiệt độ môi trường.
• Có cảm giác ê buốt nhẹ khi ăn đồ lạnh hoặc ngọt, nhưng cơn buốt sẽ biến mất nhanh chóng, không kéo dài.
• Đôi khi có thể cảm thấy đau nhói thoáng qua (trong một số trường hợp), nhưng không liên tục.

Ngược lại, viêm tủy không hồi phục là tình trạng mô tủy đã bị tổn thương nghiêm trọng và không thể tự lành. Lúc này, cơn đau trở nên rõ rệt hơn và thường kéo dài, kèm theo các triệu chứng khó chịu khác như:

• Đau khi bác sĩ gõ nhẹ vào răng – dấu hiệu rõ ràng cho thấy mô tủy đã bị viêm nặng.
• Ê buốt hoặc đau khi tiếp xúc với đồ nóng, lạnh, ngọt – và cảm giác này kéo dài hơn 30 giây.
• Sưng đau ở vùng nướu quanh răng tổn thương.
• Cơ thể có thể xuất hiện dấu hiệu toàn thân như sốt nhẹ.
• Hơi thở có mùi hôi, đôi khi kèm theo mùi khó chịu từ răng viêm.

Nếu tình trạng viêm tủy không được điều trị kịp thời, phần tủy bên trong có thể bị hoại tử. Khi tủy đã chết, người bệnh không còn cảm nhận được nhiệt độ nóng lạnh, nhưng cơn đau vẫn xuất hiện khi răng bị tác động, chẳng hạn như lúc bác sĩ kiểm tra bằng cách gõ nhẹ.

Viêm tủy răng – dù là hồi phục hay không hồi phục – đều cần được phát hiện sớm để có hướng điều trị phù hợp. Đừng chủ quan với những cơn đau thoáng qua, vì chúng có thể là dấu hiệu ban đầu của một vấn đề nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây viêm tủy răng

Hiểu rõ nguyên nhân khiến răng bị viêm tuỷ sẽ giúp bạn có hướng phòng tránh và bảo vệ sức khoẻ tốt hơn. Viêm tủy răng thường bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phần lớn liên quan đến các vấn đề vệ sinh răng miệng và tổn thương răng.

• Không điều trị kịp thời các vấn đề răng miệng: Những dấu hiệu ban đầu như sâu răng nhẹ, đau răng thoáng qua thường bị bỏ qua. Điều này dẫn đến tình trạng viêm nhiễm ngày càng nghiêm trọng, cuối cùng ảnh hưởng đến tủy răng.

Các yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ viêm tủy răng

Viêm tủy răng không chỉ xảy ra do sâu răng hay nứt răng, mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác có thể âm thầm làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là những yếu tố rủi ro phổ biến:

• Suy giảm miễn dịch: Những người mắc bệnh lý mạn tính như tiểu đường thường có hệ miễn dịch suy yếu, dễ bị nhiễm trùng và tổn thương mô tủy nếu vi khuẩn xâm nhập.
• Chấn thương răng: Các tai nạn trong sinh hoạt hoặc khi chơi thể thao có thể gây nứt hoặc gãy răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn len lỏi vào bên trong tủy.
• Chế độ ăn nhiều đường và tinh bột tinh chế: Thói quen ăn vặt, uống nước ngọt hoặc tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường dễ gây tích tụ mảng bám, làm mòn men và tổn thương ngà răng – bước đầu dẫn đến viêm tủy.
• Chăm sóc răng miệng không đúng cách: Đánh răng qua loa, không dùng chỉ nha khoa, không đi khám răng định kỳ khiến vi khuẩn có cơ hội phát triển và gây sâu răng, viêm tủy.

Phân loại viêm tủy răng

Tùy theo mức độ tổn thương và giai đoạn tiến triển, viêm tủy răng được phân loại thành nhiều dạng khác nhau:

Phân loại theo mức độ tổn thương tủy

Viêm tủy có hồi phục:

Đây là giai đoạn nhẹ, tủy chỉ bị kích thích tạm thời. Người bệnh có thể cảm thấy ê buốt khi ăn uống đồ nóng hoặc lạnh, nhưng cảm giác này biến mất nhanh chóng. Nếu được phát hiện sớm, răng vẫn có khả năng hồi phục mà không cần điều trị tủy chuyên sâu.

Viêm tủy không hồi phục:

Ở giai đoạn này, mô tủy đã bị tổn thương nghiêm trọng và không còn khả năng phục hồi. Người bệnh thường có cơn đau kéo dài sau khi tiếp xúc với nhiệt độ hoặc có thể tự đau không rõ nguyên nhân. Tủy răng dần hoại tử, có thể dẫn đến áp xe nếu không điều trị kịp thời. Việc chẩn đoán viêm tủy không hồi phục đôi khi khó khăn vì nhiễm trùng chưa lan đến vùng quanh chóp răng.

Phân loại theo giai đoạn tiến triển

Viêm tủy cấp:

Triệu chứng rõ ràng với các cơn đau nhói, kéo dài dù không ăn uống gì. Khi ăn đồ nóng, lạnh hoặc thức ăn rơi vào răng bị viêm, cơn đau càng dữ dội hơn. Nếu tủy bị viêm sinh mủ, người bệnh sẽ cảm thấy đau âm ỉ, mệt mỏi, thậm chí ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Viêm tủy mạn tính:

Giai đoạn này thường âm thầm, cơn đau không còn quá dữ dội mà kéo dài âm ỉ. Một số người chỉ cảm thấy đau nhẹ khi nhai hoặc lúc thay đổi áp lực lên răng. Tuy nhiên, nếu để kéo dài, bệnh vẫn có thể tiến triển thành biến chứng nặng.

Viêm tủy răng có nguy hiểm không?

Viêm tủy răng không chỉ gây đau nhức khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng nếu không được xử lý đúng cách. Khi vi khuẩn tiếp tục lan rộng từ tủy răng ra các mô xung quanh, tình trạng nhiễm trùng có thể tiến triển thành áp xe – một ổ mủ gây đau nhức dữ dội và có khả năng lan rộng ra toàn thân.

Một số triệu chứng cảnh báo biến chứng nhiễm trùng bao gồm:

• Đau răng dữ dội, lan sang vùng hàm hoặc tai.
• Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi toàn thân.
• Sưng nướu, mặt hoặc các tuyến ở cổ.
• Hơi thở hôi, mùi hôi từ vùng răng nhiễm trùng.

Trong những trường hợp nghiêm trọng, nhiễm trùng có thể lan sâu vào xương hàm (gọi là viêm tủy xương) hoặc lây sang các mô mềm ở đầu, cổ, thậm chí ngực. Nếu không được điều trị, những biến chứng này có thể đe dọa đến tính mạng.

Một số biến chứng thường gặp do viêm tủy răng kéo dài:

• Viêm quanh chóp răng: Nhiễm trùng lan xuống phần đỉnh chân răng, gây tổn thương vùng quanh chóp.
• Áp xe quanh chóp: Tạo thành túi mủ ở chân răng, gây đau nhức dữ dội và sưng mặt.
• Viêm mô tế bào: Vi khuẩn xâm nhập vào mô liên kết dưới da, gây viêm lan tỏa, thường đi kèm sốt cao.
• Viêm tủy xương hàm: Trường hợp hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, do vi khuẩn lan vào hệ thống xương hàm.
• Biến chứng tại vùng hàm trên: Vi khuẩn từ răng có thể gây viêm xoang có mủ, viêm màng não, áp xe não, viêm mô tế bào hốc mắt, thậm chí huyết khối xoang hang – tình trạng nhiễm trùng lan theo đường tĩnh mạch gây nguy hiểm tính mạng.
• Biến chứng tại vùng hàm dưới: Nhiễm trùng có thể lan xuống cổ gây đau thắt ngực Ludwig (một dạng viêm mô tế bào vùng sàn miệng), áp xe cạnh họng, viêm trung thất, viêm màng ngoài tim, viêm màng phổi hoặc viêm tĩnh mạch cổ.

Cách điều trị khi răng bị viêm tuỷ

Điều trị viêm tủy răng phụ thuộc vào mức độ tổn thương của tủy. Một số phương pháp chữa trị phổ biến bao gồm:

• Điều trị viêm tủy có hồi phục: Ở giai đoạn sớm, khi tủy chưa bị tổn thương nghiêm trọng, bác sĩ có thể loại bỏ nguyên nhân gây viêm như sâu răng hoặc mòn men, sau đó trám răng để phục hồi.
• Điều trị nội nha (lấy tủy): Với viêm tủy không hồi phục, cần thực hiện điều trị nội nha để loại bỏ phần tủy viêm. Quy trình bao gồm làm sạch và trám bít ống tủy, sau đó phục hồi răng bằng mão sứ để đảm bảo răng hoạt động bình thường.
• Nhổ răng: Nếu răng không thể bảo tồn, bác sĩ sẽ chỉ định nhổ răng và đề xuất các phương án thay thế như cấy ghép implant hoặc làm cầu răng.

Viêm tủy răng có tự khỏi được không?

Câu trả lời là không. Viêm tủy răng là một tổn thương do vi khuẩn gây ra, không thể tự lành nếu không có sự can thiệp từ bác sĩ chuyên khoa. Nếu để lâu, tình trạng viêm có thể lan sâu vào chân răng, tạo thành ổ viêm mạn tính hoặc áp xe quanh chóp, khiến việc điều trị trở nên phức tạp hơn và hiệu quả kém hơn. Do đó, ngay khi có các dấu hiệu đau răng kéo dài, ê buốt bất thường, người bệnh nên đến khám sớm để được xử lý kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn.

Các phương pháp điều trị viêm tủy răng

Tùy thuộc vào mức độ tổn thương và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp:

• Viêm tủy có hồi phục: Trường hợp này thường do sâu răng nhẹ hoặc nứt răng nhỏ. Bác sĩ sẽ loại bỏ nguyên nhân gây kích thích và trám bít lại phần răng bị tổn thương để ngăn ngừa tái phát.

• Viêm tủy không hồi phục: Khi mô tủy đã bị hư hỏng hoàn toàn, cần thực hiện điều trị chuyên sâu:

  • Điều trị tủy (lấy tủy): Bác sĩ sẽ loại bỏ phần tủy bị viêm, làm sạch ống tủy, sau đó trám bít lại. Một số trường hợp cần gắn mão răng để phục hồi thẩm mỹ và chức năng.
  • Nhổ răng: Nếu răng bị tổn thương quá nặng, vượt quá khả năng bảo tồn, bác sĩ sẽ chỉ định nhổ bỏ. Sau đó, người bệnh có thể lựa chọn phương án phục hình như cấy ghép implant hoặc làm cầu răng.
  • Thuốc kháng sinh: Dù không phải là phương pháp điều trị triệt để, kháng sinh có thể được dùng hỗ trợ trong trường hợp viêm lan rộng, có dấu hiệu nhiễm trùng cấp tính.

Cách giảm đau viêm tủy răng tại nhà

Trong thời gian chờ điều trị hoặc khi chưa thể đến nha khoa ngay, người bệnh có thể áp dụng một số mẹo giảm đau tại nhà sau:

• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn: Ibuprofen hoặc acetaminophen có thể giúp giảm đau tạm thời.
• Gel gây tê tại chỗ: Các sản phẩm chứa benzocaine hoặc lidocain có thể bôi trực tiếp vào vùng răng đau để làm dịu cơn đau.
• Chườm lạnh: Áp túi lạnh lên vùng má bên ngoài răng đau có thể giảm sưng và đau hiệu quả.
• Súc miệng nước muối ấm: Có tác dụng sát khuẩn nhẹ và làm sạch khoang miệng.
• Tinh dầu đinh hương: Chấm một ít lên răng và nướu để gây tê tự nhiên.
• Tỏi tươi: Allicin trong tỏi có tính kháng khuẩn, người bệnh có thể chà nhẹ hoặc nhỏ vài giọt nước tỏi vào răng viêm.
• Nước cốt lá chuối non hoặc nước trà xanh: Có thể giúp giảm viêm, kháng khuẩn nhẹ, hỗ trợ làm dịu cơn đau.

🔸 Lưu ý: Những phương pháp tại nhà chỉ giúp giảm đau tạm thời và không có khả năng điều trị tận gốc viêm tủy. Do đó, người bệnh không nên trì hoãn việc khám và điều trị với bác sĩ chuyên khoa.

Tóm lại, răng bị viêm tuỷ là một bệnh lý nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến viêm tủy, hãy tìm đến các cơ sở nha khoa uy tín để được thăm khám và can thiệp sớm. Liên hệ ngay True Dental để được bác sĩ thăm khám và tư vấn miễn phí.